DOĞAL VE YAPMA DESTAN KAVRAMLARI

[cellat0640]

DOĞAL DESTANIN ÖZELLİKLERİ
Anonim bir özellik taşır.
-Çoğu manzumdur; nazım ve nesir karışık olanına az rastlanır.
-Nazım biçimi ve uyak , destanı yaratan halkın geleneğine bağlıdır.
-Gerçek ve gerçekdışı olaylar iç içedir.
-Destan kişileri beden ve karakter özellikleri bakımından hem olağan hem de olağanüstü özellikler taşır.
-Destanlarda anlatılan olayların zamanı aşağı yukarı bellidir.
-Destanlar çok uzun manzum öykülerdir.Kırgızlara ait Manas destanı 400 bin dizeden oluşur.
-Destanlarda daha çok kahramanlık, yiğitlik, dostluk , aşk , ölüm , yurt sevgisi konuları işlenir
DÜNYA EDEBİYATININ EN ÜNLÜ DOĞAL DESTANLARI:
” İLYADA VE ODYSSEİA( Homeros) :Yunanlıların Toroia Savaşına gidiş dönüşlerini anlatır.( YUNAN DESTANI)
” ŞEHNAME ( FİRDEVSİ ) İran  Turan mücadelelerini , İranın kahramanı Rüstemin yiğitliklerini , Büyük İskenderin İranı işgalini anlatır. ( İRAN EDEBİYATI)
” KALEVELA (LÖNROT) : Doğaya karşı savaşan Finlilerin erdemlerini , bilgeliklerini anlatır. ( FİN EDEBİYATI)
” MAHABHARATA ( HİNT EDEBİYATI)
” RAMAYANA ( HİNT EDEBİYATI )
” İGOR : 12.YY da Kıpçak Türkleriyle Rusların yaptıkları savaşı anlatır. ( RUS EDEBİYATI)
” OĞUZ KAĞAN : Hunların Orta Asya da Türk birliğini nasıl kurduğunu anlatır . ( TÜRK EDEBİYATI)

YAPMA DESTANLAR
Yeni ve yakın çağlarda , herhangi bir tarih olayının bir ozan tarafından destan kurallarına uygun olarak yazılmış biçimine yapma destan denir.
Bunlar sanatsal amaçlı destanlardır.Bilinen bir sanatçının ortaya koyduğu destanlardır.
DÜNYACA ÜNLÜ YAPMA DESTANLAR
KAYBOLMUŞ CENNET: Ademle Havvanın cennetten yeryüzüne inişleri anlatılmıştır.(J. MİLTON  İNGLZ EDEB.)
KURTARILMIŞ KUDÜS: I. Haçlı seferinde Kudüsün alınışı anlatılır. ( T.TASSO- İTALYAN EDEB.)
İLAHİ KOMEDYA : Öteki dünyaya Dantenin yaptığı 7 günlük gezi anlatılır.( DANTE- İTALYA EDEB.)
Üç ŞEHİTLER DESTANI: Kurtuluş Savaşından bazı kesitler anlatılır .( F.H. DAĞLARCA- TÜRK EDEB.)


YAPAY DESTAN İLE DOĞAL DESTAN ARASINDAKİ FARK
1)Doğal destan anonimdir,Yapay destan anonim değildir.
2)Doğal destan çok eskileri anlatır,Yapay destan yakın tarihi anlatır.
3)Doğal destanda anlatıcının duyguları yoktur,Yapay destanda anlatıcının duyguları vardır.
4)Doğal destanda halkın katkısı vardır,Yapay destanda halkın katkısı yoktur.
5)Doğal destanı halk meydana getirir,Yapay destanı yazar kendi düşüncelerine göre yazar.
6)Doğal destan oluş yayılma derleme dönemlerine ayrılır,Yapay destan direkt kaleme alınır


YAPAY DESTAN İLE DOĞAL DESTAN ARASINDAKİ BENZERLİKLER
1)Olağanüstü özellikler taşır.
2)Manzum eserlerdir.
3)Milleti derdinden etkiler.
4)Ele alınan dönemin siyasi,dini,kültürel,tarihi atmosferini yansıtır.
5)İlahi bakış açısıyla yazılmıştır.
6)Olay,yer,zaman örgüsü vardır.
7)Kişilerin seçkin olması kullanılmıştır.(Kral,Han,Hakan…vb)

[SaNcArHaN71]

Ellerine sağLık kankii .)