BİLGE KAĞAN ANITI

[cellat0640]

BİLGE KAĞAN İÇİN ANIT II
Ben ****Gök Tanrı**** gibi gök'te yaratılmış ****Türk Bilge Kağan'ım!****Türk Ulusu
sesimi sonsuzluğa kadar işit!Benden sonra gelen küçük kardeş ve yeğenlerim
Oğullarım bütün soyum sağdaki ****Şadapıt**** Beğleri soldaki ****Tarkanlar****
****Buyruk Beğleri**** ****Otuz Tatar**** ****Dokuz Oğuz Beğleri**** Sözlerimi iyice
işitin yürekten dinleyin!Doğu'da Gündoğusuna Güneyde Günortasına Kuzey'de
Geceortasına dek ülkelerde yaşayan tüm Ulus'lar benim egemenliğim altındadır.
Bunca ülkeleri ben egemenliğimize kattım.Uluslar arasındaki anlaşmazlıkları
ben giderdim.Türk Kağan başkent ****Ötüken**** de tahtında oturur ülkeyi oradan
yönetirse düzen bozulmaz.Ben bugüne kadar çok sefere çıktım. Doğu'da
****Şantuk**** Ovasına Güney'de ****Dokuz Ersin'e**** ulaştım. Denize ve Tibet'e hiç
erişmedim. Batı'da ****İnci Irmağı'nı**** geçerek ****Demirkapı'ya**** Kuzey'de
****Bayırku'ya**** kadar olan bunca yerleri ülkeme kattım.Türk Ulusunu bir araya
getirdim Yücelttim. Geniş ülkemi buradan yönetmek için ****Ötüken'i**** başkent
yaptım.Çinlilerle savaşa ara verdim. Barış yaptım. Çinliler Altun Gümüş İpek
ve Darı gibi değerli malları kolaylıkla ve çoklukla verirler. Yüzleri güzel
sözleri tatlıdır. Onlar güleryüzle ve tatlı sözlerle yaklaşır değerli
armağanlar verir önce kişileri sonra Ulus'ları tutsak ederler. Onlar nice
Türk halkını böyle kandırdılar. İnanıp kanan ve bu yüzden böylesi tuzaklara
düşen pek çok Türk yokoldu. Egemenlikleri Kağan'lıkları Ulusları yıkılıp
gitti. Çin güzellerine Çin armağanlarına kapılan bir takım hainler Türk
Ulusunun içine fesat soktular Ulus bölündü çok Türk yokoldu. Düşmanın dost
görünen yumuşak yüzüne tatlı sözlerine armağanlarına gene kanacak olursan Ey
Türk Ulusu yokolacaksın!Ülkende birliğini korursan yaşayacaksın.Ey Türk
Ulusu!Tutsaksan özgür yoksulsan varlıklı çıplaksan giyimli olacaksın. Yeter
ki düşmanlarına kanma! Yeter ki birliğini bozma!Niçin yenik düştüğünü niçin
tutsak olduğunu bilmelisin ve hiç unutmamalısın! Ancak o zaman bir daha öyle
olmamayı başaracaksın!Türk ulusunun birliğini ve yücelmesini isteyen ülkü'lü
Kağanlarını dinlemedin Öğütlerine önem vermedin buyruklarına ilgisiz kaldın.
Seni yoketmek seni tutsak etmek isteyen düşmanlarına inandın. İşte bu yüzden
benliğini ve tüm gücünü yitirdin. Bitkin düştün. Sen tüm Ulusça böylesine
şaşkın ve dağılmış olarak ayakta gezen ölüler örneğince güçsüzlük içinde
tükenirken Tanrı istediği için ve kendim Türk ulusunu kurtarmak için Kağan'lık
tahtına oturdum.Dağılmış Ulusumu topladım yoksul düşmüş halkımı varlıklı
kıldım.Türk birliğini korumak ülküm ve amac'ımdı. Tüm Türkleri
birleştirdim.****Budun'u**** Ulus yaptım.Ey Türk Ulusu işittin!Yıkılmış ve
yokolmak üzere olan ulusumun dirilerek yeniden nasıl varolduğunu ben bu taşa
yazdım.Yanılıp düşmanı dost saydığında nasıl tutsak olduğunu yazdım. Bu taşa
yazılanları okuyarak tüm gerçekleri öğrenin bilin!Şimdiki Türk Ulusu!Seni
yıkmak seni yoketmek için var güçleriyle çaba harcayan düşmanlarına aldanıp
yanılmamalısın!Ben bu taşı yaptırmak için Çin'den sanatçılar getirttim.
Nakışlar yaptırttım.Çin imparatoru benim sözümü kıramadı isteğimi yerine
getirdi. Kendi sarayının en usta sanatçılarını gönderdi. Burada ayrı bir
****Bark**** yaptırttım. İçine dışına nakış vurdurttum. Taşlar yontturttum.
Üzerlerine gördüklerimi düşündüklerimi yazdırttım.****Onok**** Oğulları tüm
Uluslar ve yabancılar bu taşları görüp okusunlar!Bu çorak yerde ben bu Anıtı
yaptırttım ve yazdırttım.
BİLGE KAĞAN ANITININ KUZEY YÖNÜ III
Babam ve amcam Kağan olup tahta oturduklarında dört bir yandaki halkları
Kağan'lıkları birleştirip ülke'yi ve düzen'i yücelttiler.Kağan olup tahta
oturduğumda ben de öyle yaptım.****Türgiş**** Kağan'a kızımı Yüce bir törenle
gelin verdim. Ve Türgiş Kağan'ın kızını oğluma gelin aldım.Başlılara
başeğdirdim dizlilere diz çöktürdüm.****Gök ve yer Tanrıları**** buyruğunca
ulusumu o vakte dek gözünün görmediği kulağının işitmediği ülkelere kadar

götürdüm.İleri'de Gündoğusuna beri'de Günortasına geri'de günbatısına
yukarı'da geceortasına dek götürdüm. Altın'ın sarı'sını gümüşün beyazını
ipeğin katıksızını darının ekimliğini Atın aygırın karakakımların
Göksincapların en iyilerini Türklerime kazandırdım ulusumu kaygusuz kıldım.
BİLGE KAĞAN ANITININ DOĞU YÖNÜ IV
Ben ****Gök Tanrı**** gibi gökte yaratılmış ****Türk Bilge Kağan'ım!****Sözlerimi
işitin babam ****Türk İlteriş Kağan**** Soy'um ****Dokuz Oğuzlar****dır. ****Türk
Tanrısı**** Beni ulusum için hükümdar kıldı. Tahta oturduğumda yokolacak kadar
yıkılmış olan Türk halkı öylesine sevindi ki bükülmüş boyunları üstünde
önlerine düşmüş başları yeniden yukarı kalktı. İşte ben öyle bir zamanda tahta
oturdum.Ulusum için yararlı yasalar yaparak dört bir yöndeki toplumları
yönettim. 17 yaşımda; ****Tangut**** lara karşı sefer ettim. Tüm kuvvetlerini
bozguna uğrattım. Oğullarını kadınlarını tutsak ettim. At sürülerini mallarını
aldım. 18 yaşımda; ****Çub-Suğdak**** lara karşı sefere çıktım. Onların da tüm
güçlerini yok ettim. Çinli general ****Ong-Tutuk**** elli bin askerle geldi.
****iduk**** başında savaştık. O Çin ordusunu orada yenik düşürdüm. ****iduk-Kut****
ve ****Basmiller**** benim soyumdan Türk ulusundandılar. 20 yaşımda; onlara karşı
sefer ettim. Tüm halkını ve ülkelerini egemenliğimize kattım. 22 yaşımda;
Çinli'lere savaş açtım. ****Çaça-Sengün**** ün 80 bin erlik ordusuyla savaştık. O
orduyu o savaş meydanında yokettik. 26 yaşımda; ****Çikler**** ****Kırgızlar****'la
bir olup bize düşman oldular. ****Kem**** Irmağını aşarak Çik'lere karşı sefer
ettim. Ordularımız ****Örpen'de**** karşılaştı. Düşman erlerini mızraktan geçirdik.
Orduları yenik düştü. Ülkelerini ve halklarını egemenliğimize kattım. 27
yaşımda; gene Kırgız'lara karşı sefer ettim. ****Gökmen**** ormanında ****Kırgız****
ordusunu uykuda bastırdık. Kağan'ı ile ****Sunga**** ormanında savaştık. Kağan'ı
öldürdük ülkesini aldık. O yıl ****Türgişlere**** karşı da sefere çıktım. ****Altun
ormanını**** aştık. ****irtiş Irmağını**** geçerek ****Türgiş**** ordusunu bastırdık.
Savaş ****Bolçu**** da oldu.****Türgiş Kağan'ı**** ordusunun başındaydı. O ordu ateş
ve su gibi üstümüze geliyordu. Ama zafer gene bizim oldu. ****Kağan'ı**** ve
****Yabgu'sunu**** ve ****Şad'ını**** orada öldürdük. Onların ülkesini ve halkını da
egemenliğimize kattık. 30 yaşımda; ****Beş Balığa**** sefer ettim. 6 kez savaştık.
31 yaşımda özgür egemen ve bağımsız yaşayan ****Karluklar**** bize düşman olup
savaş açtılar. ****Tamag-idük**** başında savaşa girdik. Zafer gene bizim oldu.
****Karluk**** halkı yokoldu. Sağ kalanları başeğdi.****Dokuz Oğuzlar**** benim
soyumdandılar. Ama ****Gök ve yer Tanrıları**** nasıl birbirine düşman olursa
onlar da öyle oldu. ****Dokuz Oğuzlarla**** bir yılda dört kez savaştık. En ilki
****Toğu-Balık**** ta oldu. ****Toğla Irmağını**** yüzerek geçip ordusunu yokettik. Bizi
yoketmek için saldıran düşmanın yenik düşmesi benim Türklerime canlılık verdi.
Yeniden güçlenip dirildiler. ****Tongra-Yılpagut**** adlı bir kabileyi
Tonga-Tiğin'in cenazesinde kılıçladık. ****Dokuz Oğuzlarla**** dördüncü savaşı
****Ezgenti Kadaz'da> yaptık. Düşmanı püskürttük. ****Amga Kalasında**** kışı
geçirirken salgın hastalık çıktı. İlkbaharla sefere çıktık. Birinci ordu
dışarıda ikinci ordu yurdumuzdaydı. ****Oğuzların**** üç ordusu bize karşı hücuma
geçti. Bizi yenik düşürüp tutsak etmek istiyordu. ****Oğuz**** ordusu'nun biri
savaşırken öteki ordu yurdumuzda yağma ve talan yapıyordu. Biz az'dık
güçsüzdük. Ama Tanrı bize güç verdi. Düşman oğuzları yendik perişan ettik.
Ben tahta çıktığımda durup dinlenmeden gece ve gündüz çalışmasaydım ****Türk
ulusu**** yokolacaktı.Ey Türk ulusu bu gerçekleri işitin bilin!****Dokuz
Oğuzlarla**** ****Dokuz Tatarlar**** birleşip yeniden saldırdılar. İki büyük savaş
sonunda orduları gene yenik düştü. Sağ kalanlar yurtlarını bırakıp Çin'e
göçtüler. Sonra yeniden yurt edinmek için dönüp geri geldiler. Çin'de
kalanların adları ve kendileri silinip yokoldular. Ben Kağan olduğumda ****Türk
ulusunu**** yüceltmek için çalıştım ****Uygurların Eltebirleri**** yüz kadar er ile
Doğuya gittiler. O Türkler yoksul düşmüştü yiyecek kıttı. 34 yaşımdayken;
Çin'lilere sığıntı olmaya kalkışan ****Oğuz'lara**** savaş açtım. Onları tutsak
ettim. ****Tatabı'lar**** Çinlilere sığındı. Ordusu benim egemenliğime katıldı.
****Kadırkan**** bölgesini onlara vatan yaptım. Güney'de yeniden başkaldıran
Karluk'lara ****Tudun-Yamatarı**** gönderdim. Korkup kaçtılar.Ordunun başında
olarak geceli gündüzlü 7 gün yürüdüm. Erlerim ve ben 7 gün susuz kaldık.
Savaşın ilk gününde Çin'lilerin 17 bin atlı askerini yokettik. Bir gün sonra
tüm yaya erlerini yokettik. 39 yaşımdaydım. İlkbaharda ****Tatabı'lara**** karşı
sefer ettim. Ordularını yenilgiye uğrattım. Korkusuz yiğit komutanlarını
öldürüp onlar için ****Taş**** diktim. 50 yaşımda ****Kıtan'lar**** ve ****Tatabı'larla****
savaştım. ****Ku-Sengün**** ün komutasında 40 bin erlik bir ordu bize hücum etti.
****Töngkes**** dağında savaştık. Düşman ordusunun 30 bin erini yokettik. Ben 19 yıl
****Şad**** olup yurdumu yönettim. 31 yıl ****Tiğin**** oldum.****Türklerimi**** tüm
Ulusumu yüceltmek için onlara yararlı olmak için çalıştım.Babam Kağan; ****it
yılının 10 uncu ayında 27. günde**** uçup gitti. ****Domuz yılının 5. ayında 27
günde ****Yuğ**** yaptırdım. ****Bukağ-Tutuk**** ve ****Lisün-Tay-Sengün**** 500 kişiyle
beraber geldiler. Koku'luk Altun ve Gümüş getirdiler. Bunca kavimler saçlarını
kulaklarını kestiler. İyi cins atlarını karakakımlarını Gök sincaplarını
armağan verdiler.Ben ****Gök Tanrı**** gibi gökte yaratılmış ****Türk Bilge
Kağanım**** Ben söylüyorum!Babam ****Türk Bilge ilteriş Kağan**** Tahta
oturduğunda şimdiki Türk Beğ'leri sonra ****Tarduş Beğ'leri**** ****Kül-Çurlar****
soylu ****Şadapıt Beğleri**** önde ****Tölis Beğleri**** ****Apa-Tarkanlar****
****Tonyukuk**** ****Bağa-Tarkan**** ****Buyruklar**** ****İç Buyruklar****
****Sebeg-Kül-irkiz**** ve soylu kişileriyle Buyrukları ve bunca şimdiki Beğler
Babam Kağan'ın Tahta çıkışında varıp diz çöktüler.(****Türk Bilge Kağan****
Anıtını ben Yuluğ-Tigin yazdım. Bunca Bark'ını süslemeleri ve heykelleri
ben Kağan'ın kızkardeşinin oğlu Yuluğ-Tiğin bir ay dört gün oturup
nakşettirdim ve yaptırttım.)